Sài Gòn những ngày cuối năm se lạnh, nhưng trong lòng Hà vẫn ấm áp lạ thường. Cô ngồi trên chiếc ghế gỗ cũ kỹ, tay mân mê tấm ảnh ố màu của mẹ ruột. Mẹ mất khi cô mới chín tuổi, để lại một khoảng trống lớn trong tim cô bé non nớt. Ký ức về mẹ chỉ còn là những mảnh ghép chắp vá: mùi hương của chiếc khăn rằn, tiếng ru hời khe khẽ, và nụ cười hiền hậu dưới vành nón lá. Ba Hà, một người đàn ông chất phác, đã cố gắng vừa làm cha vừa làm mẹ. Nhưng gánh nặng mưu sinh và nỗi đau mất vợ khiến ông gầy gò, hốc hác đi trông thấy.

Một năm sau, ba Hà quyết định đi bước nữa. Người phụ nữ bước vào cuộc đời cô bé Hà lúc đó là cô Út Lan. Lan là người miền Tây, nước da ngăm đen, dáng người nhỏ nhắn nhưng đôi mắt thì cương nghị. Ngày đầu tiên Lan về nhà, Hà đã nép mình sau lưng ba, rụt rè nhìn người phụ nữ xa lạ. Lan không nói nhiều, chỉ khẽ mỉm cười và đặt lên bàn một túi quà nhỏ: vài chiếc bánh bò, bánh da lợn thơm lừng.

Cuộc sống với mẹ kế bắt đầu như thế. Lan là người cực kỳ tằn tiện. Mỗi bữa ăn, bà đều tính toán kỹ lưỡng từng hạt gạo, từng cọng rau. Hà vẫn nhớ như in những buổi chiều bà ngồi tỉ mẩn khâu vá quần áo cũ thành đồ mới, hay dành hàng giờ đồng hồ để gỡ từng sợi chỉ trên chiếc áo rách mà người ta vứt đi, để rồi dệt thành tấm thảm chùi chân. Những đồng tiền kiếm được từ gánh hàng rong của bà đều được cất kỹ trong chiếc hộp gỗ cũ, chỉ rút ra khi thật cần thiết.

Ban đầu, Hà cảm thấy khó chịu với sự tằn tiện đó. Cô thường so sánh với mẹ ruột mình, người luôn cho cô ăn những món ngon nhất, mặc những bộ quần áo đẹp nhất. Đôi khi, sự thiếu thốn khiến cô tủi thân, và trong những giây phút yếu lòng, cô thầm trách bà Lan. Nhưng bà Lan chưa bao giờ than vãn. Bà âm thầm làm việc, chăm sóc ba cô, và đặc biệt là chăm lo cho cô từng chút một.

Hà còn nhớ cái lần cô bị sốt xuất huyết nặng. Ba cô phải đi làm xa, không thể về ngay. Một mình bà Lan loay hoay xoay sở. Bà thức trắng đêm, chườm khăn mát cho cô, đút từng thìa cháo loãng. Bà không hề chợp mắt, đôi mắt thâm quầng nhưng ánh lên sự lo lắng tột độ. Khi cô khỏe lại, bà mới thở phào nhẹ nhõm, và cô nhìn thấy những giọt nước mắt lăn dài trên má bà. Lúc đó, Hà mới thật sự cảm nhận được tình thương của mẹ kế dành cho mình. Đó không phải là tình yêu nồng nhiệt, ồn ào như của mẹ ruột, mà là một tình yêu âm thầm, bền bỉ, được thể hiện qua từng hành động nhỏ nhặt, từng sự hy sinh không lời.

Bà Lan không bao giờ gọi cô là “con riêng” hay “con người ta”. Bà luôn gọi cô là “con”, và đối xử với cô như con ruột của mình. Khi Hà vào cấp ba, cô ao ước có một chiếc xe đạp để đi học đỡ vất vả. Bà Lan đã dành dụm từng đồng, và một ngày nọ, bà dắt về một chiếc xe đạp cũ nhưng còn khá mới, là bà đã mua lại từ một người quen. Hà đã ôm chầm lấy bà, nước mắt lăn dài.

“Con cảm ơn mẹ. Con thương mẹ nhiều lắm.” Hà nói, giọng nghẹn ngào.

Bà Lan xoa đầu cô, đôi mắt hiền từ. “Con gái của mẹ, cố gắng học hành cho giỏi, đừng phụ lòng ba với mẹ.”

Lời nói đó của bà đã khắc sâu vào tâm trí Hà. Cô biết, bà Lan đặt hết hy vọng vào cô. Bà tằn tiện, chắt chiu, không phải vì bà keo kiệt, mà vì bà muốn dành dụm cho tương lai của cô. Bà muốn cô được học hành tử tế, được thoát ly khỏi cảnh nghèo khó.

Năm Hà thi đại học, đó là khoảng thời gian khó khăn nhất. Ba cô đột nhiên bị tai biến, nằm liệt giường. Gia đình lâm vào cảnh túng quẫn. Hà đã định bỏ học để đi làm kiếm tiền. Nhưng bà Lan kiên quyết không cho.

“Con không được bỏ học! Con phải học cho xong cái bằng đại học. Có bằng cấp, con mới có tương lai.” Bà Lan nói, giọng cương quyết. “Tiền bạc con đừng lo. Mẹ sẽ lo được.”

Và bà đã làm được thật. Bà bán đi chiếc vòng vàng duy nhất bà có, là kỷ vật của mẹ ruột bà, để có tiền đóng học phí cho Hà. Bà thức khuya dậy sớm, nhận thêm nhiều việc làm thuê, từ rửa chén thuê đến bán rau ngoài chợ. Đôi tay bà chai sần, dáng người gầy guộc đi trông thấy. Nhưng mỗi lần Hà nhìn thấy bà, bà đều mỉm cười, động viên cô cố gắng học tập.

Nhờ sự hy sinh thầm lặng của bà Lan, Hà đã tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại giỏi. Cô xin được việc làm ở một công ty lớn, với mức lương khá. Cuộc sống của gia đình dần ổn định hơn. Hà luôn biết ơn bà Lan vô cùng. Đối với cô, bà không chỉ là mẹ kế, mà còn là người mẹ thứ hai đã nuôi dưỡng cô nên người.

Thời gian trôi qua, Hà gặp Đức, một chàng trai hiền lành, chân thành và yêu thương cô hết mực. Sau hơn hai năm tìm hiểu, hai người quyết định tiến tới hôn nhân. Ngày cưới cận kề, mọi thứ đều được chuẩn bị chu đáo. Hà háo hức, nhưng cũng xen lẫn một chút lo lắng. Cô muốn mọi thứ thật hoàn hảo trong ngày trọng đại của mình.

Buổi họp mặt gia đình để bàn bạc về đám cưới diễn ra trong không khí trang trọng. Bên nội có bà nội của Đức, các cô ruột, chú ruột đều đến đông đủ. Bên ngoại có bà Lan và một vài người thân của bà.

Khi mọi người đang bàn bạc về các nghi thức, bà nội của Đức, một người phụ nữ quyền uy và nghiêm khắc, lên tiếng. “Chuyện quan trọng nhất là ai sẽ đứng ra lo liệu hôn sự cho con bé Hà. Dù gì thì mẹ kế cũng không phải máu mủ, nên để bà nội hay các cô ruột đứng ra lo liệu thì sẽ hợp lý hơn.”

Lời nói của bà nội Đức như một gáo nước lạnh tạt vào không khí ấm cúng của buổi họp. Hà sững sờ. Cô nhìn sang bà Lan, thấy bà chỉ khẽ cúi đầu, đôi mắt ánh lên một nỗi buồn khó tả. Ngay cả ba cô cũng bối rối, không biết phải nói gì.

Trong lòng Hà dâng lên một nỗi giận dữ khó tả. Cô chưa bao giờ nghĩ rằng, vào cái ngày trọng đại của mình, mẹ cô lại bị xúc phạm như vậy. Cô biết, bà nội Đức nói vậy là vì muốn giữ gìn “thể diện” cho gia đình, nhưng điều đó lại làm tổn thương người phụ nữ đã hy sinh cả tuổi thanh xuân vì cô.

Hà hít một hơi thật sâu, rồi dõng dạc tuyên bố, giọng cô vang lên rõ ràng và kiên định: “Thưa bà nội, thưa các cô các chú. Con xin phép được nói.”

Mọi ánh mắt đổ dồn về phía Hà. Đức nắm chặt tay cô, ánh mắt anh đầy lo lắng.

“Con biết, mọi người đều lo lắng cho con, muốn con có một đám cưới trọn vẹn nhất. Nhưng có một điều con muốn nói rõ ràng,” Hà nói, đôi mắt cô nhìn thẳng vào từng người. “Người nuôi tôi nên người, người đã hy sinh cả cuộc đời vì tôi, là mẹ tôi.”

Hà quay sang nhìn bà Lan, ánh mắt cô tràn đầy tình yêu thương và sự biết ơn. “Mẹ đã nuôi con từ khi con còn là một đứa trẻ chín tuổi. Mẹ đã dạy con từng nét chữ, từng lời ăn tiếng nói. Mẹ đã thức trắng đêm khi con ốm, đã bán đi kỷ vật của mình để con được đi học. Mẹ đã luôn ở bên con, dù con có vấp ngã bao nhiêu lần.”

“Mẹ không phải là mẹ ruột của con,” Hà nói tiếp, giọng cô khẽ run lên. “Nhưng tình yêu mẹ dành cho con, sự hy sinh của mẹ dành cho con, thì không có bất cứ ai có thể sánh bằng. Con chưa bao giờ cảm thấy mình là con riêng của mẹ. Con luôn là con gái của mẹ.”

Hà quay lại nhìn bà nội Đức và các cô ruột, giọng cô đầy kiên quyết. “Vì vậy, trong ngày trọng đại của con, con không cần bất cứ ai khác thay thế mẹ để lo liệu hôn sự. Mẹ con là người duy nhất con muốn đứng ra lo lắng cho con. Mẹ là người con tin tưởng nhất, là người con yêu thương nhất.”

Cả phòng im lặng. Không ai nói một lời nào. Bà nội Đức nhìn Hà bằng ánh mắt phức tạp, có vẻ ngạc nhiên, có vẻ tức giận, nhưng cũng có chút gì đó là sự nể phục.

Bà Lan, người đã im lặng từ nãy đến giờ, bỗng bật khóc. Bà bước đến gần Hà, ôm chầm lấy cô. “Con gái của mẹ… Con gái của mẹ…” Bà nghẹn ngào, không nói nên lời.

Đức cũng bước đến, vòng tay qua vai Hà và bà Lan. Anh nhìn Hà bằng ánh mắt đầy yêu thương và tự hào. Anh biết, anh đã cưới được một người phụ nữ không chỉ xinh đẹp, thông minh, mà còn có một trái tim nhân hậu và một tâm hồn mạnh mẽ.

Ngày cưới diễn ra trong không khí ấm áp và tràn ngập tình yêu thương. Hà không cho phép bất cứ ai can thiệp vào vị trí của mẹ kế mình. Ngay từ sáng sớm, bà Lan đã đích thân sửa soạn cho Hà. Bà tự tay cài lên tóc cô chiếc trâm cài ngọc trai mà bà đã cất giữ bấy lâu. Đôi tay bà run run, nhưng ánh mắt thì tràn đầy hạnh phúc.

“Con gái mẹ hôm nay đẹp quá,” bà nói, nước mắt rưng rưng.

“Là nhờ mẹ hết đó,” Hà đáp, ôm chặt lấy bà. “Con thương mẹ nhiều lắm.”

Khi chiếc xe hoa đỗ trước cửa nhà, Hà nắm tay bà Lan, cùng nhau bước ra. Bà nội Đức và các cô ruột đứng đó, nhìn Hà và bà Lan. Ánh mắt họ không còn sự dò xét hay khinh miệt nữa, mà thay vào đó là sự tôn trọng.

Khi chuẩn bị lên xe hoa, Hà quay sang nhìn bà Lan. Cô quỳ xuống, ôm chặt lấy chân bà. “Mẹ ơi, mẹ là người quan trọng nhất trong cuộc đời con. Mẹ hãy đỡ con lên xe hoa nhé.”

Bà Lan xúc động không nói nên lời. Bà cúi xuống, ôm lấy Hà, rồi dùng đôi tay gầy guộc của mình, đỡ Hà lên xe hoa. Từng bước chân của Hà trên bậc xe như mang theo tất cả tình yêu thương, sự biết ơn và lòng tự hào của cô dành cho người mẹ kế.

Chiếc xe hoa lăn bánh, đưa Hà đến một chương mới trong cuộc đời. Cô nhìn qua cửa kính, thấy bóng dáng bà Lan vẫn đứng đó, vẫy tay chào cô. Nước mắt cô lăn dài, nhưng đó là những giọt nước mắt của hạnh phúc và sự mãn nguyện. Cô biết, mình đã làm điều đúng đắn. Cô đã bảo vệ người mẹ mình yêu thương, và cô đã chứng minh cho tất cả mọi người thấy, tình yêu thương không phải lúc nào cũng cần đến máu mủ, mà nó được xây dựng bằng sự hy sinh, lòng nhân ái và sự thấu hiểu.

Cuộc sống hôn nhân của Hà và Đức bắt đầu một cách êm đẹp. Đức luôn yêu thương và tôn trọng Hà. Anh cũng rất mực hiếu thảo với bà Lan. Anh thường xuyên đưa bà đi chơi, mua sắm, và luôn coi bà như mẹ ruột của mình. Bà Lan cũng rất hài lòng với Đức, và bà tin rằng Hà đã tìm được một bến đỗ bình yên.

Hà không bao giờ hối hận về quyết định của mình trong ngày cưới. Cô biết, đó là khoảnh khắc cô đã sống thật với bản thân mình, đã bảo vệ người phụ nữ đã dành cả cuộc đời cho cô. Tình yêu thương mà cô dành cho bà Lan là vô bờ bến, và cô sẽ không bao giờ để bất cứ ai làm tổn thương người mẹ thứ hai của mình.

Những ngày cuối tuần, Hà thường cùng Đức về thăm bà Lan. Ba người họ quây quần bên mâm cơm ấm cúng, kể cho nhau nghe những câu chuyện vui buồn. Bà Lan nhìn Hà, ánh mắt bà tràn đầy niềm tự hào. Bà biết, sự hy sinh của bà đã được đền đáp xứng đáng. Hà đã trưởng thành, đã tìm được hạnh phúc, và quan trọng hơn cả, cô chưa bao giờ quên đi cội nguồn, chưa bao giờ quên đi người đã nuôi dưỡng cô nên người. Tình mẹ con không cần máu mủ, chỉ cần tình yêu và sự hy sinh chân thành. Và Hà, cô đã nhận được điều đó từ người mẹ kế của mình.