Mẹ nói: “Con gái lấy ck cũng như bát nước đổ đi, rồi cũng lấy ck chỉ có thằng Hai với chị dâu sau lo hương khói cho mẹ thôi…3 mảnh đất, 7 cây vàng cho con trai, còn 1 xào ruộng mẹ cho cái Lan sau lấy cái mà trồng rau”…

Từ ngày cái Lan lấy chồng, mẹ nó hay buông câu:

– Con gái gả đi rồi, cũng như bát nước đổ đi.

Mai kia chỉ có thằng Hai với con dâu nó lo hương khói cho mẹ thôi.

Lan im lặng. Lần đầu nghe thì buồn, nghe mãi thành quen. Từ nhỏ, nó đã sống trong cái bóng của anh Hai – người con trai duy nhất, là “đích tôn” trong nhà. Còn chị dâu, vừa bước về đã được mẹ quý như vàng. Đi đâu bà cũng nói:
– Nhờ có con dâu giỏi giang, mẹ mới yên lòng tuổi già…

Năm Lan vừa cưới được 2 năm, chồng gặp nạn lao động, mất đột ngột. Không con, không nhà riêng, nó đành dọn về sống lại với mẹ. Từ đó, mọi chuyện trong nhà – từ cơm nước, giặt giũ, thuốc men của mẹ – một tay Lan lo. Chị dâu ở riêng, anh Hai thì bận làm ăn ngoài huyện.

Mẹ già yếu dần, đi lại khó khăn, hay cáu gắt. Nhưng Lan chưa từng than vãn. Có lần nửa đêm bà ngã khỏi giường, chính Lan bế mẹ lên, vừa khóc vừa run:

– Mẹ mà có chuyện gì, con biết sống sao?

Một ngày cuối đông, bà bệnh nặng, nằm liệt một chỗ. Bác sĩ bảo có lẽ chỉ tính từng tháng. Lúc ấy, bà gọi cả nhà lại. Nói rằng muốn công bố di chúc.

Lan không quan tâm. Cô nghĩ: mẹ đã từng bảo hết lần này đến lần khác rằng đất đai bà để lại cho thằng Hai, “cái Lan thì con gái, sau này đi lấy chồng người ta đâu tính”.

Trước mặt luật sư và họ hàng, mẹ chậm rãi đọc:

– Nhà có ba mảnh đất: mảnh trước cổng, mảnh vườn và mảnh mặt đường, mẹ để lại cho thằng Hai. Bảy cây vàng mẹ để trong két, cũng để lo cho vợ chồng nó.

Lan cúi đầu. Ngực nghẹn lại.

Rồi mẹ tiếp:

– Còn cái Lan… mẹ để cho một xào ruộng sau nhà. Sau này nếu không đi đâu nữa, thì trồng rau mà sống.

Lan gật nhẹ, nước mắt bắt đầu chảy.

Mẹ thở dài:

– Mẹ biết, nói vậy chắc con buồn. Nhưng con gái mà, mẹ từng nghĩ không cần nhiều. Rồi cũng lấy chồng. Chỉ có con trai mới ở lại thờ cúng…

Không ai lên tiếng. Lan im lặng đứng dậy, bước ra sau hè. Nơi một xào ruộng mà mẹ nói… cũng là nơi mỗi chiều cô vẫn cõng mẹ ra ngồi hóng gió. Cô bám trụ nơi đây mười mấy năm, chăm mẹ như con dâu hiếu thảo. Để rồi nhận lại một xào ruộng trồng rau và câu nói đau lòng: “Con gái là bát nước đổ đi”.

Đêm hôm đó, mẹ khó thở. Lan chạy đi gọi bác sĩ, vừa bóp tay mẹ vừa khóc nức:

– Mẹ ơi, con là con mẹ, con chăm mẹ từng ngày. Mẹ thương ai cũng được, nhưng đừng nói con là người dưng. Con chưa từng đi đâu cả…

Bà run run nắm lấy tay Lan, lần đầu tiên nghẹn ngào:

– Mẹ… sai rồi. Mẹ cứ nghĩ con gái thì không cần… Nhưng mẹ thấy rồi. Mẹ già thế này, ai lo? Là con. Mỗi mình con… Mẹ thương… nhưng mẹ lỡ sai cách thương mất rồi…

Một tháng sau, bà mất. Trong lễ tang, mọi người rỉ tai nhau: bà đã bí mật sửa lại di chúc trước lúc nhắm mắt – chia lại đất, để lại mảnh vườn đẹp nhất cho Lan, cùng hai cây vàng và quyền giữ hương khói chính.

Anh Hai, chị dâu không cãi. Họ biết, từ sâu trong lòng, mẹ đã chọn lại người con xứng đáng nhất.

Và Lan, đứng bên bàn thờ mẹ, thắp nén nhang, khẽ nói:

– Con chưa từng là bát nước đổ đi. Con là máu thịt của mẹ. Và con ở lại, đến tận cùng.