Anh đi bộ theo nhóm thiện nguyện vào làng. Trẻ con chạy theo ríu rít, người già chắp tay chào, vài thanh niên bẽn lẽn gật đầu. Những gói quà được phát, những lời cảm ơn được trao, nhưng ánh mắt Quân cứ chốc chốc lại dừng lại ở một túp lều rách nát nơi cuối làng, tách biệt và lạnh lẽo.

Người trong làng bảo: “Ở đó là ông lão mù tên Tám, sống một mình, ít giao tiếp, ai cho gì ăn nấy.” Quân bỗng ngẩn người, trái tim anh đập lệch một nhịp. Cái tên “Tám” ấy vang lên như một hồi chuông mờ xa. Không hiểu sao, anh lại quyết định một mình đến căn lều ấy sau buổi phát quà.

Căn lều cũ kỹ trống hoác, chỉ có một người đàn ông gầy gò đang ngồi đan rổ. Nghe tiếng bước chân, ông ngẩng đầu, cặp mắt đục ngầu không hướng về ai cả. Giọng ông run run: “Ai vậy? Cháu đến phát quà à?”

Quân chưa kịp trả lời thì ông lão bỗng bật nói: “Quân… là mày đó hả? Trời đất… có phải là thằng Quân không?” Câu hỏi ấy như mũi dao xuyên thẳng vào tim anh. Anh đứng chết trân, toàn thân run lên, rồi bật khóc.

“Ông… ông là ai… sao biết tên tôi?” – Anh nghẹn ngào, hai tay run rẩy. Ông lão vẫn không mở mắt, nhưng đôi môi mấp máy như đang tìm kiếm ánh sáng từ trong ký ức. “Tao là Tám… là người bế mày chạy giữa đêm loạn lạc… là người chôn mẹ mày…”

Quân đổ gục xuống nền đất, như một đứa trẻ vừa tìm lại được một mảnh hồn bị đánh rơi. Anh gào khóc, những giọt nước mắt mà đã từ lâu anh tưởng mình không còn.

Ông Tám kể lại, từng câu từng chữ như những nhát dao khắc vào lòng anh. Mẹ Quân – một cô gái quê – mang thai khi mới mười sáu tuổi, bị gia đình ruồng bỏ. Trong cơn đói khổ cùng cực, bà lang thang lên vùng cao, được ông Tám – khi đó là người đốn củi – cưu mang.

Rồi chiến sự bùng lên. Trong một đêm mưa, bà lâm bồn, máu chảy lênh láng giữa căn chòi tranh. Ông Tám vừa đi gọi người, vừa lo giữ bà lại. Cuối cùng, bà mất sau khi sinh, chỉ kịp thều thào: “Hãy nuôi nó… tên là Quân…”

Khi ông quay lại bệnh viện dã chiến sau ba ngày băng rừng, đứa trẻ đã biến mất. Người ta nói có đoàn cứu trợ đi ngang đã đưa bé về xuôi. Ông tìm suốt hai năm, rồi chấp nhận sự thật rằng định mệnh đã mang đứa trẻ ấy rời xa ông mãi mãi.

Quân ngồi thẫn thờ bên ông lão, những ký ức tuổi thơ bỗng ùa về. Anh từng sống trong cô nhi viện, không biết cha mẹ là ai. Chỉ nhớ, trong giấc mơ thuở nhỏ, luôn có một ông lão tóc bạc bồng anh qua suối, che mưa cho anh bằng tấm áo rách.

Không ai tin khi Quân kể. Họ bảo đó là do tâm trí trẻ con tưởng tượng. Nhưng bây giờ, giấc mơ ấy thành hiện thực. Người đàn ông đó đang ngồi đây, tay run run chạm lên má anh, gọi tên anh như gọi một phần linh hồn đã lạc mất.

Quân đưa ông Tám về thành phố, bất chấp sự phản đối âm ỉ từ những người trong công ty. Một số cổ đông cho rằng anh đang làm việc “cảm tính”, thậm chí có người nghi ngờ động cơ của ông lão. Nhưng Quân bỏ ngoài tai. Anh thuê một căn nhà nhỏ, thuê người chăm sóc y tế cho ông Tám, và dọn đến ở cùng.

Nhiều đêm, anh ngồi lặng thinh nhìn ông lão ngủ. Trái tim vốn tưởng đã khô cứng vì thương trường, vì danh vọng, nay lại run lên từng nhịp, đầy yêu thương. Anh thấy mình như đứa trẻ lạc đường, vừa tìm lại được ngôi nhà đầu tiên của đời mình.

Một lần, ông Tám nằm mê sảng, gọi tên một người đàn bà tên Hồng. Quân gặng hỏi, ông lặng người rồi kể rằng, thuở trai trẻ, ông từng yêu một cô gái tên Hồng ở quê. Nhưng bị ngăn cấm vì ông quá nghèo. Họ chia tay trong nước mắt. Nhiều năm sau, ông lang bạt lên núi, sống đời ẩn dật, không vợ con.