Cô Thảo là giáo viên tiểu học, dạy văn ở một trường làng vùng ven sông Hậu. Người phụ nữ gần 30 tuổi ấy sống một mình, không chồng con, không son phấn, chỉ có bảng đen, phấn trắng và một căn nhà nhỏ lợp ngói cũ kỹ. Với học sinh, cô là người mẹ hiền; với đồng nghiệp, cô là người lặng lẽ.

Năm ấy, có hai cậu bé song sinh – Minh và Lâm, 7 tuổi, vừa mất cả cha lẫn mẹ trong một vụ tai nạn giao thông khi đang trên đường đi chợ Tết. Người thân nội ngoại đều nghèo khó, chẳng ai dám nhận nuôi.

Nghe chuyện, cô Thảo xin phép nhà trường, rồi lặng lẽ mang hai cậu bé về nhà. Dân làng xì xào:

“Không chồng, lại còn nuôi con người ta, rồi tương lai ai lo?”

Cô chỉ cười:

“Tụi nhỏ là học trò của tôi. Không máu mủ, nhưng là trách nhiệm.”

Từ hôm ấy, nhà cô có thêm hai đôi dép nhỏ trước cửa, thêm tiếng ê a học bài mỗi tối, và thêm những đêm thức trắng khi lũ trẻ sốt cao. Cô dạy chúng học, dạy cách sống tử tế, tự lập và yêu thương. Dù nghèo, bữa cơm đạm bạc, nhưng ánh mắt của Minh và Lâm luôn sáng lên mỗi khi gọi:

“Mẹ Thảo ơi!”

Cô chưa từng đòi hỏi gì ở hai đứa trẻ. Nhưng chúng thì hiểu: không có cô, đời mình đã khác.

Năm tháng trôi, Minh và Lâm lớn lên, học giỏi, chăm ngoan. Thi đại học – đậu thủ khoa ngành Kinh tế. Cô lặng lẽ cầm giấy báo nhập học mà rưng rưng:

“Mẹ không có gì cho tụi con, chỉ mong con sống tử tế…”

10 năm sau, ở tuổi 29, cả hai đều nhận được học bổng thạc sĩ tại châu Âu, cùng lúc, cùng ngành. Một ngày đầu tháng sáu, họ trở về Việt Nam sau lễ tốt nghiệp, lương mỗi người hơn 200 triệu/tháng.

Nhưng điều đầu tiên họ làm không phải mua xe, không phải đi du lịch…

Mà là về làng, xây lại ngôi nhà nhỏ của cô giáo cũ, với một bảng tên bằng gỗ trước cổng:

“Mái Nhà Mẹ Thảo – Nơi Hai Đứa Trẻ Bắt Đầu Lớn Lên”

Lễ khánh thành hôm ấy, cả làng đến dự. Hai người đàn ông thành đạt, ân cần cắt bánh, bưng trà mời khách, rồi quay sang ôm lấy người phụ nữ tóc đã điểm bạc:

“Mẹ ơi, mẹ không cần danh phận, nhưng tụi con luôn là con mẹ.”

Cô Thảo khóc. Lần đầu tiên sau mấy chục năm làm mẹ không giấy tờ, cô biết rằng mình đã nuôi lớn một điều quý giá hơn cả máu mủ – đó là lòng biết ơn.